Wybór ciekawych pomysłów na urozmaicenie zajęć świetlicowych dostępny w literaturze i na stronach internetowych.
http://www.edukacja.edux.pl/p-2757-ciekawe-pomysly-nie-tylko-na-nagle-zastepstwa.php
CZĘŚĆ 1
ZABAWY SŁOWEM – RYMOWANKI, WYMYŚLANKI
1. Znajdź jak najwięcej
Zadaniem dzieci jest wyszukanie jak największej ilości wyrazów w określonym czasie, np. przez 3 min.:
– na podaną przez nauczyciela literę,
– zakończonych na -ca, -wa itp.,
– pięcioliterowych o określonej pierwszej i ostatniej literze, np.: w….r, k….o, ż….a, – zaczynających się lub kończących na daną sylabę,
– zawierających w środku swej nazwy podaną głoskę,
– trzygłoskowych, czterogłoskowych,
– zawierających samogłoskę: ę, ą, dwuznaki lub ó, rz, h.
2. Odgadywanie obrazków
Materiały: papier, ołówek lub flamaster.
Rysujemy na papierze proste przedmioty lub postacie. Dzieci się temu przyglądają i próbują tak szybko, jak to możliwe, odgadnąć, co tak naprawdę jest tematem rysunku. Można także przedstawić pojęcia przy pomocy kilku obrazków, np. parasol słoneczny- rysujemy słońce i parasol.
3. Kojarzenie wyrazów
Materiały: kartki, długopisy, ołówki lub flamastry.
Dzieci wyszukują jak najwięcej wyrazów, które po połączeniu ze sobą utworzą nam nowy wyraz, np. prosty + kąt = prostokąt, grzyby + branie = grzybobranie. Można przy większej ilości dzieci zorganizować zawody, kto skojarzy wyraz najprędzej lub skojarzy jak największą ilość wyrazów.
4. Rymy
Podajemy dzieciom jakiś wyraz i wspólnie tworzymy do niego kilka rymów(np. filiżanka – skakanka – szklanka – polanka itd.). Później dzielimy dzieci na zespoły, które znajdują rymy do podanych przez nauczyciela wyrazów. Wygrywa zespół, który poda jak największą ilość rymów w podanym czasie.
5. Śmieszne rymy
Rymować możemy również krótkie zdania, przy czym sugerujemy uczniom, że mają one być pozbawione sensu. Podajemy dzieciom na przykład jakieś zdanie, akcentując szczególnie jakiś wyraz, do którego trzeba dobrać rym, a dzieci znajdują jakiś śmieszny ciąg dalszy (np. Mój kapelusz jest czerwony. – I szuka żony., Ptaszek sobie stał. – I robił hau, hau…).
6. Imienne rymowanki
Dzieciom zazwyczaj się podoba, kiedy w opowiadaniach pojawiają się ich imiona. Dlatego też można spróbować namówić dzieci do stworzenia rymów zawierających ich imiona. Kolejnym utrudnieniem będzie połączenie imienia i jakieś cechy charakteru dziecka (np. To jest Ania, co w zimę bez czapki gania.).
7. Rymowanka kulinarna
Dzielimy uczniów na grupy. Zadaniem grup jest stworzenie zdań zawierających rymy związane z częścią ciała i jakąś potrawą, np.: Moje włosy są jak niekończące się sosy.
8. Układanie rebusów, zagadek, krzyżówek
Czynności temu towarzyszące przezwyciężają u dzieci szablonowość i sztywność myślenia, rozwijają płynność i giętkość. Umożliwiają wykorzystanie wiadomości i doświadczeń w nowych sytuacjach oraz opanowanie i utrwalenie wiedzy. Układając rebusy należy pamiętać, aby nie umieszczać w nim rysunków odpowiadających w całości danemu słowu. Dobrym rebusem jest ten, którego treść oddaje szereg rysunków bez żadnych dodatkowych objaśnień, dopisków, cyfr i znaków. Podczas układania krzyżówek należy pamiętać, aby hasła zawierały wyrazy na tyle znane, by mógł je odgadnąć przeciętny uczeń.
9. Plątanina
Nauczyciel pisze na tablicy dowolny, ale długi wyraz, np katapulta, czekoladopodobny, kontrowersja, czarodziejka, Małgorzatka, Karolinka, Wielkanoc itp. Zadaniem każdego ucznia lub grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów powstałych z liter wchodzących w skład podanego wyrazu. Należy z góry ustalić zasady, np. tylko rzeczowniki w mianowniku liczby pojedynczej i bezokoliczniki.
10. Dwa w jednym
Zadaniem każdej grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów, w których ukryty jest inny wyraz (np. grudzień, kwiecień, czekolada).
11. Ukryte wyrazy
Zadaniem uczniów jest wymyślenie zdań, w których ukryte zostaną wyrazy, np.: Ala ma ołówek. Ola je żurawinę.
12. Faszerowany mostek
Nauczyciel podaje słowo składające się z co najmniej ośmiu, a najwięcej z dwunastu liter. Słowo nie powinno zawierać rzadko występujących w języku polskim liter. Każde z dzieci wypisuje to słowo na swojej kartce przy jej lewej krawędzi pionowo z góry w dół, a przy prawej krawędzi z dołu do góry. Litery po obu stronach są początkowymi i końcowymi literami nowych słów. Każde z dzieci w określonym czasie wypisuje nowe słowa. Muszą one wraz z literami przy krawędziach tworzyć sensowne słowa. Każdy odczytuje swoje słowa. Odczytywane słowa porównują z wypisanymi przez siebie. Jeżeli odczytane słowo znajduje się na kartkach innych dzieci muszą je oni wykreślić. Ważne jest więc wypisywanie niepospolitych słów. Należy policzyć, u kogo pozostało najwięcej nie skreślonych słów. On otrzymuje tytuł zwycięzcy.
Przykładowe wyrazy do wykorzystania: literatura, marmolada, kierowca, drogowskaz, malowidło, biblioteka, wakacje.
13. Układamy słowa
Zadaniem dzieci jest tworzenie słów, w ten sposób aby nie dopuścić do ukończenia słów. Pierwszy z uczniów wymyśla jakieś słowo i zapisuje na kartce jego pierwszą literę. Drugi z uczniów musi znaleźć słowo rozpoczynające się od tej litery i nie wypowiadając go, dopisać drugą literę. Każdy z uczniów musi uważać, by po dopisaniu nowej litery nie powstało pełne słowo. Jeśli tak się stanie, otrzymuje on punkt karny i runda się kończy.
14. Harfa słowna
Podajemy dzieciom długie słowo. Wyznacza ono ramy naszego zadania. Słowo to zapisuje się na kartce, tak, aby w każdej kratce znajdowała się jedna litera. Na bazie tego słowa tworzymy nowe słowa. Wpisuje się je pionowo, wykorzystując pojedyncze litery słowa bazowego. Nowe słowa muszą mieć dokładnie taką długość, jaka wynika z kształtu harfy. Aby ułatwić sobie rozwiązywanie, wygodnie jest zaznaczyć sobie cienką linią kontur harfy.
15. Kalambury z przysłowiami
https://www.superkid.pl/gry-i-zabawy-kalambury-z-przyslowiami
CZĘŚĆ 2
BLISKIE I ODLEGŁE SKOJARZENIA
1. Jak najwięcej
Dzieci wspólnie podają jak największą ilość skojarzeń do podanego przez nauczyciela wyrazu. Jest to dobre ćwiczenie wprowadzające do zajęć lub przygotowujące do tworzenia krzyżówek, rebusów czy zagadek związanych, np. ze świętami Bożego Narodzenia.
2. Wyszukiwanie skojarzeń do podanych wyrazów
Z listy dziecko losuje dwa wyrazy i szuka do nich skojarzeń, później skojarzeń wspólnych łączących te dwa wyrazy.
Przykładowe wyrazy do wykorzystania: makaron, długopis, róża, pomarańcza, kalkulator, szpilka, las, tęcza, pędzel, woda, droga, materiał, kartka, patyk, zeszyt, książka, klucz, nitka, buty, pisarz, torpeda, skarpetki, bank, fabryka, kowal, rower, ucho, dezodorant, zamek, czekolada, zasłona, klocki, dziecko, film, teatr, motyl, gruszka, pieszy, kolczyk, tygrys, kolej, żniwa, materac, wędka.
3. Łańcuch skojarzeń
Dzieci siedzą w kręgu. Podajemy nazwę obiektu wyjściowego, np.: buty. Pierwsze dziecko podaje skojarzenie z obiektem wyjściowym, kolejne dziecko szuka skojarzenia do poprzedniego podanego przez kolegę, np.: but – wycieczka – plecak – ciężar – dźwig – budowa itd. kiedy wszystkie dzieci podadzą swoje skojarzenia zmieniamy obiekt wyjściowy.
4. Obrazki
Dzieci otrzymują dwa obrazki lub kliparty. Muszą wyszukać jak najwięcej skojarzeń łączących te obrazki.
CZĘŚĆ 3
ZDANIA, WIERSZE I INNE HISTORIE…
1. Znajdź tytuł
Każda grupa pisze historyjkę na dowolny temat, jednak przy jej układaniu należy wykorzystać jak największą liczbę tytułów książek/ filmów. Następnie przekazujemy drugiej grupie historyjki i jej zadaniem jest wyszukanie ukrytych tytułów.
2. List z wakacji
Nauczyciel zapisuje na tablicy 10 dowolnych słów, mało związanych z tematem np. widelec, węgiel, grabie, żaba, oczy, krokodyl, cement, peruka, dentysta, skarpeta). Zadaniem każdej grupy jest napisanie listu z wakacji do rodziców (kolegi, cioci),z wykorzystaniem wszystkich podanych wyrazów.
4. Według schematu
Układanie zdań, np. trzy zdania bez użycia tych samych wyrazów
k…b…n…w…r… c…i…u…b…f… g…j…n…d…ż… e… ł…i…k…a…
Układanie wierszyka wg schematu
T…..t…..t…..p….. Ś…..m…..b…..d….. Ś…..j…..d…..d….. M…..m…..m…k…..
5. Połówkowy wiersz
Nauczyciel wyjaśnia, że przygotował 4 – wersową zwrotkę wiersza Juliana Tuwima ,,Pan Maluśkiewicz i wieloryb”. Zwrotka ta została podzielona połowę. Fragmenty tej zwrotki za otrzymują uczniowie. Nie zaglądają do kart sąsiadów. Zadaniem uczniów jest – nie znając dokładnie oryginalnej wersji autorskiej – stworzenie własnej, nowej wersji 4 – wersowego utworu.
/ Fragment wiersza jest inspiracją do napisania własnej, nowej wersji utworu./
POŁÓWKI
Wziął łupinkę … … pod pachę, Zaraz do morza … … się rzucił. Szybko popłynął … … do Gdyni i do Warszawy … … powrócił.
Na jednej kartce uczestnicy piszą końcówki wersów zwrotki wiersza, na drugiej początki. Zadaniem jednej grupy jest rozpoczęcie wersów, a drugiej dokończenie. Ciekawe efekty można uzyskać łącząc napisane przez uczestników połówki wierszy. Prezentacja nowych utworów przez uczestników. Nauczyciel na zakończenie ćwiczenia odczytuje oryginalną wersję autorską.
6. Sześć kart
Przygotuj sześć rodzajów kart w różnych kolorach z rysunkami lub klipartami:
– I grupa – miejsce, np.: góry, rzeka, pole, morze, dom, zamek, miasto, pustynia
– II grupa – warunki atmosferyczne, np.: burza, tęcza, śnieg, chmury, deszcz, słońce,
– III grupa – rzeczy, np.: tort, rakieta, lustro, pika, statek, klucz, korale, buty, kareta,
– IV grupa – postaci, np.: babcia, czarownik, bałwan, duch, rycerz, dziewczynka, niemowlę, – V grupa – zwierzęta, np.: kot, kura, koń, smok, motyl, wielbłąd, żaba, niedźwiedź, ryba,
– VI grupa – czynności, np.: płacze, biega, śpi, je, zajmuje się zwierzętami, jedzie, orze.
Rozkładamy karty wg kolorów przykrywając rysunki. Zadaniem dzieci będzie ułożenie opowiadania na podstawie wylosowanych kart. Można zaproponować jakiś motyw przewodni opowiadań, np. historie z morałem, z najbardziej zaskakującym zakończeniem, opowieści baśniowe, historii z użyciem jak największej ilości trudności ortograficznych lub też pozostawić uczniom dowolność.
7. Książka kucharska
Każda grupa (dziecko) otrzymuje od nauczyciela przepis na ciasto, kisiel, krem, budyń itp. Zadaniem każdej grupy jest przekształcenie tego przepisu w ten sposób, aby powstał przepis na zdrowie, szczęście, radość, przyjaźń itp.
8. Imienne opowiadanie
Zadaniem każdego ucznia jest stworzenie opowiadania, którego kolejne zdania zaczynają się od liter, z których składa się jego imię.
9. Trzy emocje
Uczniowie otrzymują kartki, na których napisane są słowa wyrażające trzy uczucia. Zadaniem ich jest stworzenie tytułu historyjki i opowieść, w której pojawia się najpierw pierwsza nazwa emocji, potem druga i trzecia ,np.:
Zmartwienie – panika – ulga Lęk – zdziwienie – triumf Podniecenie – zmartwienie – przyjemność
10. Inna perspektywa
Zadaniem dzieci jest opowiedzenie historii jakiegoś przedmiotu, np. papieru, serwetki, pudełka zapałek, krzesła.
CZĘŚĆ 4
Rozwijamy kreatywność
- Tajemnicze słowa
https://www.superkid.pl/kreatywnosc-tajemnicze-slowa
Pomysły na prace plastyczne
- Wazoniki
https://www.superkid.pl/pomysly-plastyczne-wazoniki
- Kwiaty
https://www.superkid.pl/jak-zrobic-kwiaty
- Obrazek z figur
https://www.superkid.pl/gry-i-zabawy-obrazek-z-figur
- TAK czy NIE
https://www.superkid.pl/gry-i-zabawy-tak-czy-nie
Literatura:
- Atrakcyjne zajęcia świetlicowe i kółka zainteresowań. Pod red. Małgorzaty Pomianowskiej. Wydawnictwo Dr Josef Raabe. Warszawa 2007
- Brosche Heidemarie, 170 gier i zabaw w domu i w podróży. Wydawnictwo Św. Antoniego, Wrocław 2001
- Jąder Mariola, Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005
- Małgorzata Nowak, Ćwiczenia i zabawy rozwijające myślenie twórcze. www.poradnia.wroclaw.pl
- Nęcka Edward, Trening twórczości. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1998.Porządek i przygoda – lekcje twórczości. Część 1. WSiP Warszawa 1997
- Rojewska Jolanta, Grupa bawi się i pracuje. Wrocław 2000
- Schwinghammer Herbert, Ołówkiem po papierze. Klub dla Ciebie, 2004
- Techniki twórczego myślenia w przedszkolu. www.pm118.edu.lodz.pl
