Temat lekcji: W świecie wilgotnych lasów równikowych
Cele ogólne:
– poznanie charakterystycznych cech lasów równikowych,
– uwrażliwienie na los zwierząt.
Cele operacyjne:
Uczeń:
– wyjaśni, dlaczego zniszczenie lasów tropikalnych jest nieodwracalne,
– omówi znaczenie lasów tropikalnych dla światowej przyrody,
– wymieni gatunki roślin i zwierząt żyjących w lesie równikowym Ameryki Południowej,
– wskaże na mapie miejsca występowania lasów równikowych na Ziemi,
– omówi klimat, jaki panuje w lasach równikowych.
Metody:
– pogadanka,
– wykład informacyjny,
– pokaz z użyciem komputera.
Formy:
– indywidualna,
– zbiorowa.
Środki, materiały, narzędzia dydaktyczne:
– komputer,
– projektor multimedialny,
– programy multimedialne: „Encyklopedia kotów”, „Encyklopedia przyrody”
oraz „Encyklopedia ptaków”,
– test dla każdego ucznia.
Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów.
2. Wprowadzenie nazwy „wilgotny las równikowy”.
Równikowy las deszczowy – ten ekosystem występuje na obszarach, gdzie klimat jest ciepły i stabilny. Las deszczowy występuje w Ameryce Południowej i Środkowej, zwłaszcza w dorzeczu Amazonki, w zachodniej i środkowej Afryce, skupiony wokół rzeki Kongo, w rejonie Indo-Malajskim na Dalekim Wschodzie, Nowej Gwinei i na niewielkich obszarach północno-wschodniej Australii.
Bardzo trudno podać definicję lasu równikowego, gdyż istnieje kilka postaci tej formacji roślinnej. Każda z nich ma odmienny układ i strukturę. Występuje również w nieco innych warunkach klimatycznych. Są wśród nich rozległe nizinne lasy równikowe, jak i tzw. lasy mgielne, porastające stoki wysokich gór. Jednak wszystkie mają jedną wspólną cechę: tętnią życiem. Pod względem bogactwa mierzonego liczbą form życia, lasy równikowe stanowią centrum życia na naszej planecie”.
(tekst zaczerpnięty został z książki „Wilgotne lasy równikowe” pod redakcją Normana Myersa)
3. Poznanie warunków klimatycznych cech krajobrazu lasów równikowych.
Zaprezentowanie programu multimedialnego „Encyklopedia przyrody” – tropikalny las deszczowy.
Nauczyciel podaje informację o strefie tropikalnej:
„Jest to strefa rozciągająca się między Zwrotnikiem Raka, na północ od równika,
a Zwrotnikiem Koziorożca, na południe od równika.
Klimat jest gorący i wilgotny, a charakterystycznym typem roślinności jest las równikowy.
Klimat równikowy stwarza roślinom idealne warunki rozwoju. Tylko w tej strefie nie ma pór roku – ani chłodnej, ani suchej. Dlatego rośliny nie zrzucają liści. Panujące przez cały rok wysoka temperatura powietrza i wilgotność sprzyjają wzrostowi roślin. Roczna suma opadów wynosi 2000-4000 mm, przy czym są one rozłożone równomiernie w ciągu całego roku, a deszcz pada codziennie. Deszcz, który pada codziennie, jest tak niezwykły, że „początkujący” podróżnicy, naukowcy i poszukiwacze nie są odpowiednio przygotowani do spotkania z nim. Przebywanie w lesie równikowym podczas ogłuszającego szumu ulewy, któremu akompaniują wyjce, jest przeżyciem, którego doświadczyło tylko niewielu ludzi pochodzących ze strefy umiarkowanej”.
- 4. Fauna lasów tropikalnych w Ameryce Południowej.
Nauczyciel omawia faunę lasów tropikalnych.
a) w koronach drzew - Zaprezentowanie programu multimedialnego „Encyklopedia ptaków”
* dziób tukana – film,
* żerujący koliber – film. - Zaprezentowanie programu multimedialnego „Encyklopedia przyrody”
* tukan tęczodzioby – odgłos i zdjęcie,
* wyjec rudy – odgłos i zdjęcie,
* leniwiec trójpalczasty – zdjęcie.
b) poziom koron niższych drzew
– ara żółtoskrzydła,
– film pt. „Handel dzikimi ptakami” (Encyklopedia ptaków). Nauczyciel porusza problem handlu dzikimi zwierzętami.
– jaguar, - Zaprezentowanie programu multimedialnego „Encyklopedia kotów” – film „Jaguar łowiący ryby”
– legwan zielony,
c) dno lasu
– kapibara,
– tapir anta.
5. Flora lasów tropikalnych Ameryki Południowej.
Zaprezentowanie programu multimedialnego „Encyklopedia przyrody”.
– puchowiec pięciopręcikowy,
– figowiec,
– filodendron,
– ananasowiec.
6. Znaczenie i zagrożenia lasów równikowych.
Nawiązujemy do działalności człowieka na tym terenie i konsekwencji tej działalności. Podkreślamy, że niszcząc lasy tropikalne, niszczy się również bogactwo gatunkowe, którego wartości nie znamy, ponieważ wiele z tych gatunków nie zostało dotychczas opisanych.
7. Uczniowie rozwiązują test powtórzeniowy.
8. Podsumowanie zajęć.
INFORMACJE DLA UCZNIA
Ara żółtoskrzydła – ptaki te znane są z niezwykle kolorowego upierzenia. Są ptakami stadnymi. Zwykle tworzą niewielkie grupy, liczące ok. 20 członków. Pożywienie: owoce, orzechy i nasiona roślin. Dziób tych ptaków jest bardzo silny, służy do obrony, do rozbijania twardych łupin. Wszystkie żerują wspólnie, a o zachodzie słońca wracają do własnych sypialni. Korony drzew – to najlepsze miejsce odpoczynku dla ar. Nie zmieniają go przez całe lata.
Pióra papug od dawna stanowiły cenną zdobycz. Ponieważ podczas sprzedaży osiągają bardzo wysokie ceny, wiele z nich jest nielegalnie przemycanych za granicę. Ogromna ilość ptaków ginie podczas odławiana i transportu. Ara żółtoskrzydła jest gatunkiem zagrożonym, handel nią jest zabroniony.
Jeszcze do niedawna ten jaskrawo ubarwiony ptak był bardzo często spotykany w wielu lasach Ameryki Środkowej i Południowej. Ale ostatnio jego liczebność drastycznie się zmniejszyła – niszczenie środowisk naturalnych, łowienie ich do ogrodów zoologicznych i prywatnych domów.
Jaguar – ma krępe ciało i silne, krótkie kończyny, jest doskonałym wspinaczem i dobrym pływakiem. Pomimo potężnej budowy, atakując ofiarę, porusza się błyskawicznie. Poluje zwykle nocą. Ukryty oczekuje na pojawienie się ofiary lub śledzi ją, skradając się wśród roślin. Zjada ptaki, ryby, ssaki i gady (żaby, żółwie, kapibara). Dobrze pływa i lubi przebywać w pobliżu wody. Z wyjątkiem okresu godowego, jaguar prowadzi samotny tryb życia. Wycinanie lasów tropikalnych gwałtownie ogranicza tereny łowieckie jaguarów, a co za tym idzie, ich liczebność. Innym zagrożeniem jest handel ich skórami.
Legwan zielony – jest ogromną jaszczurką, której długość może dochodzić do 1,5 m. Od czubka głowy do końca ogona przebiega kolczasty, wysoki grzebień, któremu zawdzięcza wygląd smoka. Jest roślinożerny. Od czasu do czasu zjada również owady. Prowadzi nadrzewny tryb życia, w pobliżu wody. Przy najmniejszym zagrożeniu spada z drzewa do wody i nurkuje.
Kapibara – ważąca do 65 kg jest największym gryzoniem świata. Jest świetnym pływakiem, dobrze przystosowanym do życia w wodzie. Często pozostaje tam niemal całkowicie zanurzona, wystawiając nad powierzchnię jedynie oczy, uszy i nozdrza. Jest zwierzęciem towarzyskim, żyje w grupach liczących do 15 osobników. Zjada trawę, rośliny wodne.
Tapir anta – bardzo zabawne zwierzę z tego tapira! Ma tułów gruby jak świnka, pysk zakończony małą ruchliwą trąbką, a od środka głowy po kłąb wyrasta krótka grzywa.
Tą małą trąbą wyrywa rośliny, którymi się żywi. Kiedy jest w wodzie posługuje się nią jak „tubą” do oddychania. Jest zresztą świetnym pływakiem i spędza dużo czasu
w wodzie, aby się ochłodzić i pozbyć uciążliwych pasożytów. Jest też zdolny do szybkiego biegu. Tapir – to zwierzę spokojne i płochliwe. Prowadzi nocny tryb życia; w dzień śpi, a nocą wyrusza na poszukiwanie pożywienia. Zjada trawę, roślinność wodną, liście, pędy i pączki roślin.
Test wiedzy na temat wilgotnych lasów równikowych:
https://samequizy.pl/test-wiedzy-na-temat-wilgotnych-lasow-rownikowych-zapraszamy/
